Ҫапла шухӑшлаҫҫӗ Елчӗк районӗнчи Аслӑ Таяпари вулавӑшра. Чӑваш Республикин Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви пуҫарса янипе Наци вулавӑшӗ республика шайӗнче «Чӑваш литературин ылтӑн ҫӳпҫи: вуламалли 100 кӗнеке» проект пурнӑҫланине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Аса илтеретпӗр, «Чӑваш литературин ылтӑн ҫӳпҫи: вуламалли 100 кӗнеке» электрон коллекци йӗркелерӗҫ. Ӑна Наци вулавӑшӗн сайтӗнче вырнаҫтарнӑ.
Ӗнер Аслӑ Таяпа ял вулавӑшӗнче чӑваш литературин ылтӑн ҫӳпҫине кӗнӗ кӗнекисемпе паллашнӑ. Вӗсен шутӗнче Г. Орлов ҫырнӑ «Вутри юрату», Н. Мранькан «Ӗмӗр сакки сарлака», А. Емельяновӑн «Хура кӑрӑҫ», Е.Лисинан «Ҫӑкӑр чӗлли» кӗнекисем пулнӑ.
Чӑваш литературин чи лайӑх хайлавӗсемпе халӗ тӗнче тетелӗ урлӑ килтен ниҫта тухмасӑрах паллашма пулать.
Сӑнсем (4)
Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен пуҫласа чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗччен Елчӗк районӗнче «Йывӑҫ ларт тата ӑна сыхласа хӑвар» акци иртет. Уншӑн яваплисем ҫак мероприяти ҫынсене ҫутҫанталӑка юратма тата упрама, тавралӑха симӗслентерме, ялсен сӑн-сӑпатне хитрелетме йыхравлать тесе ӗнентереҫҫӗ.
Юпа уйӑхӗн хӗвеллӗ те уяр пӗр кунӗнче Елчӗк шкулӗнче вӗренекен шкул ачисем йывӑҫ лартма пикеннӗ. Вӗсем хāйсем маларах палāртса хāварнā лаптӑка пӗр кунра 80-90 тӗпе яхāн хурāнпа ҫāка хунавӗ лартса хӑварма пултарнӑ.
Елчӗк шкулӗн тӗслӗхӗпе районти ытти шкула, ачасен тата ҫамрӑксен общество организацийӗсене «Йывӑҫ ларт тата ӑна сыхласа хӑвар» акцине хастар хутшӑнма чӗнетпӗр тесе калаҫҫӗ асӑннӑ район администрацийӗнче.
Сӑнсем (5)
Паян, юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗ — политика репрессийӗнче шар курнисене асӑнмалли кун.
1920-мӗш ҫултан пуҫласа 1950-мӗш ҫулчченхи тапхӑра Раҫҫейӗн ҫӗнӗ историйӗн инкеклӗ страници тесе хаклаҫҫӗ. Елчӗкри вулавӑшра ӗҫлекенсем калашле, «миллион-миллион вӑйпитти арҫынпа хӗрарӑма, яшпа хӗре, сӑпкара выртакан пепкене те ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле тӗрмесемпе лагерьсене илсе кайса пӗтернӗ».
Айӑпсӑр шар курнисем 10 миллион ытла, вӗсене халӑх тӑшманӗ вырӑнне хурса вӗлернӗ.
Айӑпсӑр шар курнисене асӑнса Елчӗк районӗн «Сирӗн ят вилӗмсӗр. Политика репрессийӗнче шар-терт тӳснисен астӑвӑм кӗнеки» кун ҫути курнӑ.
Районти тӗп вулавӑшра нумаях пулмасть ҫав кӗнеке тишкерӗвӗ иртнӗ.
Мероприятие район администрацийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ, вӗренӳ тата ҫамрӑксен политикин пайӗн начальникӗ Л. Левый, районти социаллӑ хӳтлӗх пайӗн пуҫлӑхӗ И. Аникина, Чӑваш Республикинчи политика репрессийӗнче шар курнисен общество организацийӗн пайташӗ, ҫак организацин Елчӗк районӗнчи уйрӑмӗн ертӳҫи А. Иванов, Александр Невский ячӗллӗ чиркӗвӗн пачӑшки Александр, район администрацийӗн культура пайӗн пуҫлӑхӗ А.
Шупашкарта ҫамрӑксем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартма пултарнӑ. «Ҫамрӑк поэтсем — Чӑваш Ен мӑнаҫлӑхӗ» конкурса чылаййӑн хутшӑннӑ.
Жюри умне Сӗнтӗрвӑрри, Етӗрне, Елчӗк, Шупашкар районӗсенчен, Шупашкартан килнӗ ачасем тухса сӑвӑ вуланӑ.
Конкурса Халӑхсен пӗрлӗхӗн уявне халалласа ирттернӗ. Ҫавна май сӑвӑ темисем те унпа килӗшсе тӑнӑ: туслӑх, пӗрлӗх, Тӑван ҫӗршыва юратни.
Ачасем конкурсра хӑйсем ҫырнӑ сӑвӑсене ҫеҫ вуланӑ. Сӑвӑсем чӑвашла та, вырӑсла та янӑранӑ. Чылайӑшӗ поэзи кружокне ҫӳрет-мӗн. Сӑмах май, кунашкал кружоксем халӗ чылай шкулта, пултарулӑх центрӗсенче ӗҫлеҫҫӗ.
Жюри паташӗсем палӑртнӑ тӑрӑх, ачасен сӑвӑ ҫырас ӑсталӑхӗ ӳснӗ. Альбина Юрату ҫапла палӑртнӑ: поэзи пур пулсан пуласлӑх та пур.
Елчӗк районӗнче вырӑнти район хаҫат парнисемшӗн кире пуканӗ йӑтакансен XVI турнирӗ иртмелле. Унта пӑхаттирсем паян, юпа уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Елчӗкри Спорт ҫуртне пухӑнӗҫ.
Атлетсем икӗ енлӗ, кире пуканне 10 минутра нумайрах йӑтас енӗпе ӑмӑртӗҫ.
Турнира хутшӑнакансен виҫине 8 сехетрен палӑртма пуҫланӑ ӗнтӗ. 9 сехет те 30 минутра 2004 ҫулта ҫуралнӑ тата ҫамрӑкрах арҫын ачасемпе хӗрачасем помост ҫине тухӗҫ. Вӗсем 6 килограмлӑ кире пуканне йӑтӗҫ.
Ӑмӑрту 11 сехетре пуҫланӗ. Ун хыҫҫӑн 1998 ҫулта ҫуралнӑ тата ҫамрӑкрах хӗрачасемпе хӗрсем, арҫын ачасемпе яшсем хӑйсен ӑсталӑхӗпе кӑтартӗҫ.
Командӑсен тупӑшӑвне Чӑваш Республикинчи тата районти шкулсем хушшинче пӗтӗмлетӗҫ.
Хӑйсен виҫисенче ҫӗнтернӗ атлетсене «Елчӗк ен» хаҫата 2016 ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулшӑн тӳлевсӗр ҫырӑнса парӗҫ. Ҫавӑн пекех ҫӗнтерӳҫӗсемпе призерсене грамотӑсемпе чыслӗҫ.
Чӑваш Енри тӑватӑ хаҫат федераци шайӗнче социаллӑ пӗлтерӗшлӗ массӑллӑ информаци хатӗрӗсен йышне кӗнӗ.
Вӗсем — Елчӗк районӗнчи «Елчӗк ен», Ҫӗнӗ Шупашкарти «Грани», Вӑрнар районӗнчи «Ҫӗнтерӳ ҫулӗ», Етӗрне районӗнчи «Ӗҫ ялавӗ» хаҫатсем.
Социаллӑ пӗлтерӗшлӗ массӑллӑ информаци хатӗрӗсен йышне медиарынокра 5 ҫултан кая мар ӗҫлекен, РФ тата МИХсен саккунне пӑсман хаҫатсемпе журналсем кӗреҫҫӗ. Ҫавӑн пекех вӗсен йышне халӑх килӗштерекен, сусӑрсен, наци тата тӗн ыйтӑвӗсене хускатакан, экстремизмпа кӗрешекен хаҫат-журнал кӗрет.
Ҫак массӑллӑ информаци хатӗрӗсем ача-пӑчапа тата ҫамрӑксемпе ҫыхӑннӑ проектсене пурнӑҫлаҫҫӗ. Вӗсем патриотлӑх воспитанине, ҫемье ыйтӑвне, йӑла-йӗркене, сывӑ пурнӑҫ йӗркине сарассине пысӑк тимлӗх уйӑраҫҫӗ.
Чӑваш Енре хӗсмете кайма ҫулпа тивӗҫ ҫамрӑксен сывлӑхне тишкернӗ. Анчах сӑмахӗ пурин пирки те пымасть. 17 ҫултисем пирки. Яш-кӗрӗмӗн сывлӑхне кӑҫалхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнчен пуҫласа пушӑ уйӑхӗн 31-мӗшӗччен тӗрӗсленӗ.
Тухтӑрсем тӗрӗсленӗ каччӑсенчен 70 проценчӗ кӑна ҫара кайма пултарать. Ыттисен сывлӑх начар. Мӗнпе чирленине те тухтӑрсем пытармаҫҫӗ. Вунҫиччӗри каччӑсем ытларах чух юн ҫаврӑнӑшӗн органӗсем начар ӗҫленипе аптӑраҫҫӗ. Психика чирӗсем те хальхи ҫамрӑксене аптӑратаҫҫӗ. Шӑмӑ чирӗсем те яшсемшӗн ют мар. Вар-хырӑм чирӗ те вӗсене аптӑратать. Кун пирки Чӑваш Енӗн Сывлӑх сыхлав министерствин амӑшӗсемпе ачисене медицина пулӑшӑвӗ кӳрессипе ӗҫлекен пай пуҫлӑхӗ Нина Емельянова пӗлтернӗ.
Ҫара кайма юрӑхлӑ каччӑсем йышлӑ районсене те асӑннӑ. Кунта Елчӗк, Сӗнтӗрвӑрри тата Хӗрлӗ Чутай районӗсем кӗреҫҫӗ. Вӑрмар районӗнче, Ҫӗмӗрлере, Ҫӗнӗ Шупашкарта чирлисем самай.
Раҫҫейри Литература ҫулталӑкне тата Чӑваш Енри Константин Иванов ҫулталӑкне халалласа наци литературин чи паха тӗслӗхӗсене тупса палӑртас тата вулакансен хастарлӑхне ӳстерес, нумайрах вулама хистес тӗллевпе Наци вулавӑшӗ республика шайӗнче «Чӑваш литературин ылтӑн ҫӳпҫи: вуламалли 100 кӗнеке» проект пурнӑҫа кӗртнӗччӗ.
Кӗнекесен списокне сӳтсе явма Наци вулавӑшӗ хӑйӗн сайтӗнче сасӑлав вырнаҫтарнипе усӑ курса 2 пине яхӑн вулакан хӑйне кӑмӑла каякан хайлавсемшӗн сасӑланӑ.
Сасӑлав пӗтӗмлетӗвӗсене пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн экспертсен ушкӑнӗ кӗнекесен татӑклӑ списокне ҫирӗплетрӗ.
Ҫак хайлавсемпе Елчӗк районӗнчи тӗп вулавӑш ӗҫченӗсем районти больницӑри терапи уйрӑмӗнчи «Милосердие» реабилитаци шкулӗн пайташӗсене паллаштарнӑ. Вулакансем чӑваш литературин ылтӑн ҫӳпҫинчи хайлавсен пуххисем тӑван халӑх ӑс-хакӑлне, чун пуянлӑхне уҫса панине палӑртнӑ.
Сӑнсем (9)
Чӗпсене кӗркунне шутлаҫҫӗ теҫҫӗ те, сасӑлав пӗтӗмлетӗвне вӑл иртнӗ хыҫҫӑн палӑртаҫҫӗ. Ӑна Атӑлҫи регионсенчи сасӑлав епле иртнине тишкерме пуҫтарӑннӑ ҫавра сӗтелте сӳтсе явнӑ.
Аса илтертепӗр, Чӑваш Енре Михаил Игнатьев суйланчӗ. Иртнӗ суйлава пӗтӗмлетнӗ май Элтепер суйлав пӗтӗмлетӗвӗ тӑрӑх суйлав, пӗтӗмӗшле илсен, йӗркеллӗ, демократи мелӗпе, конкурентлӑ иртнине, унӑн сӑлтавӗ обьективлине тата тӗрӗссине пӗлтернӗ.
Суйлав пирки калаҫнӑ май сӑнавҫӑсем Шупашкарти Депутатсен пухӑвне суйланасшӑн кӗрешӗве тухнӑ «Раҫҫей патриочӗсем» партин списокне шута илменнипе ҫыхӑннӑ ӑнланманлӑха аса илеҫҫӗ. Кайран ҫав партие Раҫҫейӗн Тӗп суйлав комиссийӗ хистенипе шута илтерттернӗччӗ.
Элтепершӗн сасӑланине илсен, пилӗк районта Михаил Игнатьевшӑн суйлава пынисенчен 80 процент ытларахӑшӗ Михаил Васильевича шаннине пӗлтернӗ. Улатӑр районӗнчи суйлавҫӑсенчен 87,34 проценчӗ, сӑмахран, Михаил Игнатьевшӑн сасӑланӑ, Шӑмӑршӑ районӗнче — 85,21 проценчӗ, Елчӗк районӗнче — 83,62 проценчӗ: Патӑрьел районӗнче — 82,51 проценчӗ, Комсомольски районӗнче — 80,19 проценчӗ.
Юпан 12-мӗшӗнче ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев йӑлана кӗнӗ канашлӑва ирттернӗ. Унта шкулсенче апатлану хакӗ кӑҫалхи 4-мӗш кварталта тата ҫитес ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулта мӗн чухлӗ хӑпарма пултарассине сӳтсе явнӑ.
ЧР вӗренӳ министрӗ Владимир Иванов пӗлтернӗ тӑрӑх, шкулсенчи апатланушӑн тӳлемелли хак ҫулталӑк пуҫланнӑранпа улшӑнман. Хӗрлӗ Чутай районӗнче — 43 тенкӗ, Шупашкарта 84 тенкӗ пулнӑ.
Анчах хальлӗхе палӑртнӑ тӑрӑх, 2016 ҫулхи пӗрремӗш ҫур ҫулта апатлану хакӗ ӳсмелле. Ку 11 муниципалитетра (Улатӑр, Канаш, Куславкка, Комсомольски, Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Ҫӗмӗрле, Елчӗк, Тӑвай районӗсенче) 1–5 процент хӑпармалла. Ултӑ муниципалитетра вара (Вӑрнар, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Пӑрачкав, Вӑрмар районӗсенче, Ҫӗнӗ Шупашкар хулинче) — 5–10 прцент.
Канаш, Шупашкар хулисенче тата Патӑрьел районӗнче апатлану хакӗ 10–15 процент ӳсмелле. 5 муниципалитетра (Йӗпреҫ, Красноармейски, Етӗрне районӗсенче тата Улатӑр, Ҫӗмӗрле районӗсенче) апатлану хакне ӳстерме палӑртман.
-4.7 °C